19 mei 2016
Osteopathie: feiten, geen fictie.

1. Wat is osteopathie?

Osteopathie is een manuele geneeswijze (bijna uitsluitend met de handen uitgevoerd) die zich richt tot mensen met bepaalde aandoeningen van gewrichten of weefsels in het algemeen (spierweefsel, bindweefsel, zenuwweefsel).

Een osteopaat luistert eerst uitgebreid naar de patiënten en stelt hen vragen. Daarna volgt een systematisch onderzoek van de beweeglijkheid van diverse lichaamsstructuren. Wanneer de osteopaat geen verdachte signalen vindt die doorverwijzing naar een arts noodzaken stelt hij een werkhypothese op. Na inlichting van de patiënt hierover volgt de behandeling.

Het leeuwendeel van de behandelde problemen zijn stoornissen in de wervelzuil en daaraan verbonden klachten. De meeste patiënten hebben last van een functiebeperking met bewegingsverlies van het weefsel (gewricht, spier, bindweefsel, …). Het verlies aan beweeglijkheid kan de osteopaat met zijn handen, via veilige en meestal zachte technieken, normaliseren zodat het lichaam weer gewoon kan bewegen en herstelt.

Meer informatie over de geschiedenis, concepten van osteopathie en het verloop van een osteopathische consultatie kan u hier lezen.


2. Wat kan een osteopaat voor u betekenen?

De osteopaat kan een oplossing bieden voor pijn en hinder door het wegvallen van het normaal functioneren van het lichaam. Klachten waarmee een patiënt rechtstreeks (zonder verwijzing van een arts) bij een osteopaat komt staan in relatie tot het bewegings- (lage rugpijn, lumbago, nekpijn…) en zenuwstelsel met pijn, ongemak en verminderde functie van spieren en gewrichten.
Maar ook met andere klachten kunnen patiënten terecht bij de osteopaat.

  • Een val, kwetsuren en verstuikingen (nadat structurele schade is uitgesloten), de effecten van een onaangepaste houdingverhoogde spanning, emotionele stress en sommige hoofdpijnen.

  • Een verminderde functie van algemene lichaamssystemen die zich uit in verteringsproblemen, klachten van de bloedsomloop, ademhalingsklachten, oor-, neus- en keelproblemen, klachten van de urinewegen, stress gerelateerde problematiek. Ook hier dienen eerst ernstige aandoeningen uitgesloten te worden.

  • Osteopathische zorg is ondersteunend bij ziekenhuisopname en postoperatief herstel.

  • Sportgerelateerde klachten op alle niveaus, ook voor topsporters.

  • Klachten bij zwangerschap, bij de pasgeborene en tijdens de kindertijd na uitsluiten van ernstige aandoeningen.

  • Soms weet de patiënt niet wat er hapert maar ze voelen zich niet goed. Misschien voelen ze zich “niet goed in hun vel”, of ervaren ze een gebrek aan comfort dat er voordien wel was.




Deze lijst dient enkel als richtlijn.

Meer weten over de functie van de osteopaat in de eerste lijn?



3. Wat is het profiel van een Belgische osteopaat?

Uw osteopaat is een goed opgeleide zorgverlener met heel wat competenties als osteopathische expert, communicator, gezondheidswerker, student, pleitbezorger voor gezondheid, manager en professional. Hij of zij schoolt zich constant bij en is voornamelijk werkzaam als zelfstandige in een private praktijk. Uw osteopaat springt zeer omzichtig om met het al dan niet in behandeling nemen van patiënten en neemt zijn diagnostische taak zeer ernstig.

Meer informatie over het competentieprofiel van het beroep van osteopaat? (link naar BCP)
Het meest recente, uitgebreide rapport over het profiel van de osteopathie in België, en bij uitbreiding dit van de Benelux, vindt u hier.


4. Honorarium en terugbetaling

Het gemiddelde honorarium voor een consultatie situeert zich rond de 50 euro en duurt gemiddeld 45 minuten.

Omdat de osteopathische zorg (nog) niet opgenomen is in de “verplichte ziekteverzekering” (RIZIV), wordt de terugbetaling ervan sinds 2000 door de mutualiteiten (ziekenfondsen) georganiseerd via hun “bijkomende verzekering”. Er is een tussenkomst van 10 euro per consultatie, met een maximum van 5 consultaties per kalenderjaar. Het bedrag en het aantal tussenkomsten kan licht variëren afhankelijk van het ziekenfonds waarbij u bent aangesloten.


5. Sluit de osteopathie aan bij de wetenschappelijke evolutie?

Evidence Informed Osteopathy (EIO) staat voor een osteopathie die haar eigen kennis en ervaring met inzichten uit het wetenschappelijk onderzoek kritisch aftoetst. Op die manier probeert men voor een concreet probleem een optimale oplossing te vinden of strategie te ontwikkelen. EIO is prioritair voor onze beroepsgroep en maakt integraal deel uit van het academisch onderwijs in de osteopathie.

Het kenniscentrum voor de gezondheidszorg (KCE) heeft in 2010 een wetenschappelijke studie (KCE-Rapport 148A) “Stand van zaken voor de osteopathie en de chiropraxie in België” gepubliceerd. Hieruit blijkt dat het merendeel van de patiënten een osteopaat consulteert voor klachten van het bewegingsapparaat (in hoofdzaak rug- en nekklachten) en dat de osteopathie een bewezen effectiviteit heeft voor deze lage rug- en nekklachten.

Bijkomend wetenschappelijk onderzoek is uiteraard noodzakelijk. Daarin verschilt de osteopathie niet van andere medische beroepen. Door klinisch en fundamenteel onderzoek wil de beroepsgroep voldoende wetenschappelijk bewijs verzamelen ter verbreding van haar indicatiegebied, zodat dit een correctere weerspiegeling geeft van wat door de osteopaat in de alledaagse praktijk ervaren wordt.

Wie meer informatie wenst over de wetenschappelijke achtergrond van de osteopathie verwijzen we graag door naar: osteopathie en EBM.


6. Jaarlijks raadplegen meer dan 700.000 Belgen een osteopaat

Het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid (WIV) maakt om de 3 à 4 jaar analyses van het gebruik van conventionele en niet-conventionele geneeskunde in België. Uit het onderzoek in 2013 bleek dat toen 6% van de bevolking in de voorbije 12 maanden een osteopaat had geconsulteerd. Dat wil zeggen dat jaarlijks meer dan 700.000 Belgen een osteopaat raadplegen. Drie kwart van deze groep bezoekt de osteopaat verschillende keren per jaar. Al deze patiënten zijn naar schatting goed voor 1,5 à 2 miljoen osteopathie-raadplegingen per jaar. Momenteel geven Belgische patiënten per jaar tussen de 85 en 93 miljoen euro uit aan osteopathie. Daarmee is de osteopathie veruit de meest geraadpleegde niet-conventionele geneeswijze (homeopathie staat op plaats 2 met 2%). De tevredenheid van de patiënt met betrekking tot de osteopathie is het hoogst van alle zorgverstrekkers.


7. Strijd voor erkenning

In de 40 jaar dat er osteopaten actief zijn in België zijn er meerdere pogingen geweest om tot een officieel statuut als zorgberoep te komen. In 1999 werd een wet gestemd (wet-Colla) die een kader voorzag waarin vier niet-conventionele geneeswijzen, waaronder osteopathie, tot een volwaardig geneeskundig beroep dienden te evolueren. In 2014 werd door toenmalig minister Onkelinx een KB hiertoe opgesteld, dat in extremis door de Open VLD werd afgeblokt.

Een erkenning voor de osteopathie is nochtans een win-win situatie voor alle betrokkenen. Niet in het minst voor de patiënt die erkend wordt in zijn vrije keuze van zorg1 en die hierin door de overheid wil begeleid (lees vooral ook “beschermd”) worden2. De patiënt kan zo rekenen op de meest efficiënte zorg voor aandoeningen van functionele aard en zoals wetenschappelijke onderzoeken en internationale richtlijnen aangeven is osteopathische zorg de eerste keuze voor niet-specifieke lage rugpijn.

Het is zonder meer ook een win-situatie voor de huisarts. Onderzoek toont aan dat de eerstelijnszorg van heel wat klachten van het bewegingsapparaat een uitdaging vormen voor veel huisartsen. Wetenschappelijke argumenten leveren ons voldoende reden om aan te nemen dat een model waarbij de eerstelijnsfunctie bij aandoeningen van het bewegingsapparaat waargenomen wordt door osteopaten net zo veilig en effectief zal zijn als het huidige huisartsgeleide model.

Uiteraard bezorgt erkenning ook de osteopaat een win-situatie, na meer dan 4 decennia in de eerstelijnszorg zijn functie te hebben uitgeoefend zonder legaal kader. De beroepsgroep snakt naar een reglementering (lees wederom “bescherming”) van zijn beroep. Ook de zorg voor de kwaliteit van de opleiding en de vraag naar een nog betere samenwerking met andere zorgberoepen laten de osteopaat niet onberoerd en staan na een officiële erkenning van hun beroep hoog op hun verlanglijstje3.

De bewezen effectiviteit van osteopathische zorg, de tevredenheid van patiënten, de samenwerking op het terrein met andere gezondheidsberoepen … toont de meerwaarde aan van de positie van de osteopaat in de eerste lijn. Meer uitgebreide informatie met betrekking tot de osteopathie als een medische praktijk in de eerste lijn vindt u hier.

1 De wet van 22.08.2002 betreffende de rechten van de patiënt garandeert de vrije keuze en verwijst in deze ook naar de niet-conventionele zorgverstrekker (art 2 § 3).

2 “In onze risico-maatschappijen verwachten de burgers dat de overheid steeds meer hun “right to safety” bovenop hun “right to security” beschermt.” In Raes K, Controversiële rechtsfiguren: rechtfilosofische excursies over de relaties tussen ethiek en recht, Academia Press, 2001. In dit kader dient ook een diploma in de osteopathie gezien te worden en instanties, zoals een Orde voor Osteopaten, een systeem voor bijscholing, e.d.

3 van Dun PLS, Nicolaie MA, Van Messem A, State of affairs of osteopathy in the Benelux: Benelux Osteosurvey 2013, International Journal of Osteopathic Medicine (2016), doi:10.1016/j.ijosm.2016.01.003.

Klaar voor uw consultatie?

U hoeft nog maar één ding te doen: vind de dichtstbijzijnde zorgverlener met behulp van onze zoekmachine op naam of op regio.
Hier vind je onze zoekmachine